发明名称 一种基于井筒裂缝观测的三维裂缝渗透率张量计算模型
摘要 本发明涉及油气田勘探开发领域,尤其是一种基于井筒裂缝观测的三维裂缝渗透率张量计算模型。本发明基于岩心统计、薄片观测以及测井解释,通过现今地应力分析,确定裂缝地下开度,利用古地磁定向、岩层产状法或地层倾角法确定裂缝的三维展布,进而建立真三维裂缝渗透率计算模型,推导可编程算法,编制相应的程序,准确的计算三维等渗透率面、最大差渗透率面、不同方向的渗透率剖面等。本发明对于真三维空间裂缝渗透率张量及井网设计、确定注水井与采油井的空间位置关系、寻找最优钻井轨迹等油田开发方案的部署具有较高的实用价值,并且预测成本低廉、可操作性强,预测结果可靠。
申请公布号 CN106484958A 申请公布日期 2017.03.08
申请号 CN201610832079.3 申请日期 2016.09.19
申请人 中国地质大学(北京) 发明人 刘敬寿;丁文龙;金林;卢霖;杨海盟
分类号 G06F17/50(2006.01)I;G06T17/05(2011.01)I 主分类号 G06F17/50(2006.01)I
代理机构 代理人
主权项 一种基于井筒裂缝观测的三维裂缝渗透率张量计算模型,所述的步骤如下:1)利用岩心观测、测井资料解释对裂缝的开度测量,确定裂缝的组系特征;依据成像资料、测井或者岩心观察,求取裂缝的线密度;2)在岩心裂缝观测中,对非定向岩心采用古地磁定向、岩层产状法或地层倾角法确定每条裂缝的产状;在成像资料、声波测井解释裂缝时,利用地层倾角测井或者成像测井资料对裂缝定向;3)利用水力压裂法、波速法、声发射法、应力解除法、光弹性应力法等方法对工区现今地应力方位进行了判断,并通过测井、压裂资料以及物理实验计算了关键井现今地应力的数值,利用地震反演、测井解释、岩石力学实验确定岩石的力学属性;在此基础上,利用软件建立有限元模型,采用多井多层段实测地应力的大小、方向为约束条件,对研究区现今地应力场进行了数值模拟;利用模拟结果,确定井筒裂缝发育处的现今地应力大小、方向;利用公式(1)计算裂缝在地下的开度:<maths num="0001"><math><![CDATA[<mrow><mi>b</mi><mo>=</mo><mfrac><msub><mi>b</mi><mn>0</mn></msub><mrow><mn>1</mn><mo>+</mo><mn>9</mn><msubsup><mi>&sigma;</mi><mi>n</mi><mo>&prime;</mo></msubsup><mo>/</mo><msub><mi>&sigma;</mi><mrow><mi>n</mi><mi>r</mi><mi>e</mi><mi>f</mi></mrow></msub></mrow></mfrac><mo>+</mo><msub><mi>b</mi><mrow><mi>r</mi><mi>e</mi><mi>s</mi></mrow></msub><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>1</mn><mo>)</mo></mrow></mrow>]]></math><img file="FDA0001116270320000011.GIF" wi="1206" he="134" /></maths>公式(1)中,b为裂缝的现今地下实际开度,单位:m;b<sub>0</sub>为裂缝的原始开度,单位:m;σ′<sub>n</sub>为有效正应力,单位:MPa;b<sub>res</sub>代表裂缝面承受最大有效正应力时的裂缝开度,单位:m;σ<sub>nref</sub>为使裂缝开度减小90%的有效正应力,单位:MPa;4)如图2所示,建立真三维裂缝渗透率张量计算几何模型,设裂缝面Φ的倾角为δ,倾向为ω,以裂缝为参照物建立O‑ABC坐标系(O‑ABC),O‑ABC坐标系中的三个坐标轴分别对应于裂缝面的法线方向(OA轴)、裂缝走向方向(OB轴)、裂缝面内垂直于裂缝走向线的方向(OC轴);设任意渗流面ψ的倾角为α,倾向为β,其单位法向矢量为m;以渗流面ψ为参照物建立坐标系(O‑XYZ),其中,OX轴为渗流面ψ的法线方向,OY轴、OZ轴位于渗流面ψ内,OP为渗流面ψ的走向线,HQ为渗流面ψ的倾斜线,HR为渗流面ψ倾斜线的水平投影;线OS、ON、OE、OW、HR、OH、OP、OB在水平面内,定义θ为渗流面ψ内OY轴与OP轴的夹角,通过调整θ的大小,可以求取裂缝在θ中不同方向的渗透率;5)建立真三维裂缝渗透率张量数学模型:在已知裂缝线密度、地下开度的基础上,单组(单条)裂缝的平行渗透率K可以表示为:<maths num="0002"><math><![CDATA[<mrow><mi>K</mi><mo>=</mo><mfrac><mrow><msup><mi>b</mi><mn>3</mn></msup><msub><mi>D</mi><mrow><mi>l</mi><mi>f</mi></mrow></msub></mrow><mn>12</mn></mfrac><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>2</mn><mo>)</mo></mrow></mrow>]]></math><img file="FDA0001116270320000012.GIF" wi="1102" he="142" /></maths>公式(2)中,b为裂缝的现今地下实际开度,单位:m;D<sub>lf</sub>为单组裂缝的线密度,条/m;设第i条裂缝的渗透率张量为K,则其在坐标系O‑XYZ中的表达式可表示为:<maths num="0003"><math><![CDATA[<mrow><mi>K</mi><mo>=</mo><mrow><mo>(</mo><mi>X</mi><mo>,</mo><mi>Y</mi><mo>,</mo><mi>Z</mi><mo>)</mo></mrow><mo>&CenterDot;</mo><msub><mi>K</mi><mrow><mi>X</mi><mi>Y</mi><mi>Z</mi><mi>i</mi></mrow></msub><mo>&CenterDot;</mo><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><mi>X</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>Y</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>Z</mi></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>3</mn><mo>)</mo></mrow></mrow>]]></math><img file="FDA0001116270320000013.GIF" wi="1222" he="214" /></maths> 同理,渗透率张量K在坐标系O‑ABC中的表达式可表示为:<maths num="0004"><math><![CDATA[<mrow><mi>K</mi><mo>=</mo><mrow><mo>(</mo><mi>A</mi><mo>,</mo><mi>B</mi><mo>,</mo><mi>C</mi><mo>)</mo></mrow><mo>&CenterDot;</mo><msub><mi>K</mi><mrow><mi>A</mi><mi>B</mi><mi>C</mi></mrow></msub><mo>&CenterDot;</mo><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><mi>A</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>B</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>C</mi></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>4</mn><mo>)</mo></mrow></mrow>]]></math><img file="FDA0001116270320000021.GIF" wi="1222" he="223" /></maths>OA轴在大地坐标系中的三个分量为:<maths num="0005"><math><![CDATA[<mrow><mfenced open = "{" close = ""><mtable><mtr><mtd><mrow><mi>a</mi><mo>=</mo><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&delta;</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&omega;</mi></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mi>b</mi><mo>=</mo><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&delta;</mi><mi>cos</mi><mi>&omega;</mi></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mi>c</mi><mo>=</mo><mi>cos</mi><mi>&delta;</mi></mrow></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>5</mn><mo>)</mo></mrow></mrow>]]></math><img file="FDA0001116270320000022.GIF" wi="1150" he="255" /></maths>OX轴在大地坐标系中的三个分量为:<maths num="0006"><math><![CDATA[<mrow><mfenced open = "{" close = ""><mtable><mtr><mtd><mrow><mi>e</mi><mo>=</mo><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&alpha;</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&beta;</mi></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mi>f</mi><mo>=</mo><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&alpha;</mi><mi>cos</mi><mi>&beta;</mi></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mi>g</mi><mo>=</mo><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>s</mi><mi>&alpha;</mi></mrow></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>6</mn><mo>)</mo></mrow></mrow>]]></math><img file="FDA0001116270320000023.GIF" wi="1157" he="247" /></maths>设裂缝的渗透率张量为K,其在O‑ABC坐标系中的表达式可表示为:<maths num="0007"><math><![CDATA[<mrow><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><mi>A</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>B</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>C</mi></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>=</mo><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><mi>a</mi></mtd><mtd><mi>b</mi></mtd><mtd><mi>c</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>b</mi></mtd><mtd><mrow><mo>-</mo><mi>a</mi></mrow></mtd><mtd><mn>0</mn></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mo>-</mo><mi>a</mi><mi>c</mi></mrow></mtd><mtd><mrow><mo>-</mo><mi>b</mi><mi>c</mi></mrow></mtd><mtd><mrow><msup><mi>sin</mi><mn>2</mn></msup><mi>&delta;</mi></mrow></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>7</mn><mo>)</mo></mrow></mrow>]]></math><img file="FDA0001116270320000024.GIF" wi="1302" he="255" /></maths>同理,渗透率张量K则其在O‑XYZ坐标系中的表达式可表示为:<maths num="0008"><math><![CDATA[<mrow><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><mi>X</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>Y</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>Z</mi></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>=</mo><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><mi>e</mi></mtd><mtd><mi>f</mi></mtd><mtd><mi>g</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mi>f</mi><mi> </mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><mi>e</mi><mi>g</mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi></mrow></mtd><mtd><mrow><mo>-</mo><mi>f</mi><mi>g</mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><mi>e</mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi></mrow></mtd><mtd><mrow><msup><mi>sin</mi><mn>2</mn></msup><mi>&alpha;</mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><mo>-</mo><mi>e</mi><mi>g</mi><mi> </mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><mi>f</mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi></mrow></mtd><mtd><mrow><mi>e</mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><mi>f</mi><mi>g</mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi></mrow></mtd><mtd><mrow><msup><mi>sin</mi><mn>2</mn></msup><mi>&alpha;</mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi></mrow></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>8</mn><mo>)</mo></mrow></mrow>]]></math><img file="FDA0001116270320000025.GIF" wi="1566" he="245" /></maths>在O‑XYZ坐标系中,每个单元体内单组裂缝的渗透率张量K<sub>ABC</sub>可表示为:<maths num="0009"><math><![CDATA[<mrow><msub><mi>K</mi><mrow><mi>A</mi><mi>B</mi><mi>C</mi></mrow></msub><mo>=</mo><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><mn>0</mn></mtd><mtd><mn>0</mn></mtd><mtd><mn>0</mn></mtd></mtr><mtr><mtd><mn>0</mn></mtd><mtd><mi>K</mi></mtd><mtd><mn>0</mn></mtd></mtr><mtr><mtd><mn>0</mn></mtd><mtd><mn>0</mn></mtd><mtd><mi>K</mi></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>9</mn><mo>)</mo></mrow></mrow>]]></math><img file="FDA0001116270320000026.GIF" wi="1174" he="221" /></maths>由公式(7)‑(9)可以得到:K<sub>XYZi</sub>=T·K<sub>ABC</sub>·T<sup>T</sup>                             (10)其中,O‑ABC坐标系转换为O‑XYZ坐标系的旋转矩阵T可表示为:<maths num="0010"><math><![CDATA[<mrow><mi>T</mi><mo>=</mo><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><msub><mi>m</mi><mn>11</mn></msub></mtd><mtd><msub><mi>m</mi><mn>12</mn></msub></mtd><mtd><msub><mi>m</mi><mn>13</mn></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mi>m</mi><mn>21</mn></msub></mtd><mtd><msub><mi>m</mi><mn>22</mn></msub></mtd><mtd><msub><mi>m</mi><mn>23</mn></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mi>m</mi><mn>31</mn></msub></mtd><mtd><msub><mi>m</mi><mn>32</mn></msub></mtd><mtd><msub><mi>m</mi><mn>33</mn></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>11</mn><mo>)</mo></mrow></mrow>]]></math><img file="FDA0001116270320000027.GIF" wi="1238" he="255" /></maths>公式(11)的旋转矩阵T中各参数分别表示为:<maths num="0011"><math><![CDATA[<mrow><mfenced open = "{" close = ""><mtable><mtr><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>11</mn></msub><mo>=</mo><mi>a</mi><mi>e</mi><mo>+</mo><mi>b</mi><mi>f</mi><mo>+</mo><mi>c</mi><mi>g</mi></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>12</mn></msub><mo>=</mo><mfrac><mrow><mi>b</mi><mi>e</mi><mo>-</mo><mi>a</mi><mi>f</mi></mrow><mrow><mi>sin</mi><mi>&delta;</mi></mrow></mfrac></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>13</mn></msub><mo>=</mo><mfrac><mrow><mo>-</mo><mi>a</mi><mi>c</mi><mi>e</mi><mo>-</mo><mi>b</mi><mi>c</mi><mi>f</mi><mo>+</mo><mi>g</mi><mi> </mi><msup><mi>sin</mi><mn>2</mn></msup><mi>&delta;</mi></mrow><mrow><mi>sin</mi><mi>&delta;</mi></mrow></mfrac></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>21</mn></msub><mo>=</mo><mfrac><mrow><mi>a</mi><mi>f</mi><mi> </mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><mi>a</mi><mi>e</mi><mi>g</mi><mi> </mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><mi>b</mi><mi>f</mi><mi>g</mi><mi> </mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><mi>b</mi><mi>e</mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><msup><mi>csin</mi><mn>2</mn></msup><mi>&alpha;</mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi></mrow><mrow><mi>sin</mi><mi>&alpha;</mi></mrow></mfrac></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>22</mn></msub><mo>=</mo><mfrac><mrow><mi>b</mi><mi>f</mi><mi> </mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><mi>b</mi><mi>e</mi><mi>g</mi><mi> </mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><mi>a</mi><mi>f</mi><mi>g</mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><mi>a</mi><mi>e</mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi></mrow><mrow><mi>sin</mi><mi>&delta;</mi><mi>sin</mi><mi>&alpha;</mi></mrow></mfrac></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>23</mn></msub><mo>=</mo><mfrac><mrow><mo>-</mo><mi>a</mi><mi>c</mi><mi>f</mi><mi> </mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><mi>a</mi><mi>c</mi><mi>e</mi><mi>g</mi><mi> </mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><mi>b</mi><mi>e</mi><mi>f</mi><mi>g</mi><mi> </mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><mi>b</mi><mi>c</mi><mi>e</mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><msup><mi>sin</mi><mn>2</mn></msup><msup><mi>&delta;sin</mi><mn>2</mn></msup><mi>&alpha;</mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi></mrow><mrow><mi>sin</mi><mi>&delta;</mi><mi>sin</mi><mi>&alpha;</mi></mrow></mfrac></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>31</mn></msub><mo>=</mo><mfrac><mrow><mo>-</mo><mi>a</mi><mi>f</mi><mi> </mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><mi>a</mi><mi>e</mi><mi>g</mi><mi> </mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><mi>b</mi><mi>e</mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><mi>b</mi><mi>f</mi><mi>g</mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><msup><mi>csin</mi><mn>2</mn></msup><mi>&alpha;</mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi></mrow><mrow><mi>sin</mi><mi>&alpha;</mi></mrow></mfrac></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>32</mn></msub><mo>=</mo><mfrac><mrow><mo>-</mo><mi>b</mi><mi>f</mi><mi> </mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><mi>b</mi><mi>e</mi><mi>g</mi><mi> </mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><mi>a</mi><mi>e</mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><mi>a</mi><mi>f</mi><mi>g</mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi></mrow><mrow><mi>sin</mi><mi>&delta;</mi><mi>sin</mi><mi>&alpha;</mi></mrow></mfrac></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>33</mn></msub><mo>=</mo><mfrac><mrow><mi>a</mi><mi>c</mi><mi>f</mi><mi> </mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><mi>a</mi><mi>c</mi><mi>e</mi><mi>g</mi><mi> </mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><mi>b</mi><mi>c</mi><mi>e</mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><mi>b</mi><mi>c</mi><mi>f</mi><mi>g</mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><msup><mi>sin</mi><mn>2</mn></msup><msup><mi>&delta;sin</mi><mn>2</mn></msup><mi>&alpha;</mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi></mrow><mrow><mi>sin</mi><mi>&delta;</mi><mi>sin</mi><mi>&alpha;</mi></mrow></mfrac></mrow></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>12</mn><mo>)</mo></mrow></mrow>]]></math><img file="FDA0001116270320000031.GIF" wi="1773" he="1359" /></maths>在O‑XYZ坐标系中,单元体内每组(每条)裂缝的渗透率张量K<sub>XYZi</sub>可表示为:<maths num="0012"><math><![CDATA[<mrow><msub><mi>K</mi><mrow><mi>X</mi><mi>Y</mi><mi>Z</mi><mi>i</mi></mrow></msub><mo>=</mo><mi>K</mi><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><mrow><msup><msub><mi>m</mi><mn>12</mn></msub><mn>2</mn></msup><mo>+</mo><msup><msub><mi>m</mi><mn>13</mn></msub><mn>2</mn></msup></mrow></mtd><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>12</mn></msub><msub><mi>m</mi><mn>22</mn></msub><mo>+</mo><msub><mi>m</mi><mn>13</mn></msub><msub><mi>m</mi><mn>23</mn></msub></mrow></mtd><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>12</mn></msub><msub><mi>m</mi><mn>32</mn></msub><mo>+</mo><msub><mi>m</mi><mn>13</mn></msub><msub><mi>m</mi><mn>33</mn></msub></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>12</mn></msub><msub><mi>m</mi><mn>22</mn></msub><mo>+</mo><msub><mi>m</mi><mn>13</mn></msub><msub><mi>m</mi><mn>23</mn></msub></mrow></mtd><mtd><mrow><msup><msub><mi>m</mi><mn>22</mn></msub><mn>2</mn></msup><mo>+</mo><msup><msub><mi>m</mi><mn>23</mn></msub><mn>2</mn></msup></mrow></mtd><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>22</mn></msub><msub><mi>m</mi><mn>32</mn></msub><mo>+</mo><msub><mi>m</mi><mn>23</mn></msub><msub><mi>m</mi><mn>33</mn></msub></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>12</mn></msub><msub><mi>m</mi><mn>32</mn></msub><mo>+</mo><msub><mi>m</mi><mn>13</mn></msub><msub><mi>m</mi><mn>33</mn></msub></mrow></mtd><mtd><mrow><msub><mi>m</mi><mn>22</mn></msub><msub><mi>m</mi><mn>23</mn></msub><mo>+</mo><msub><mi>m</mi><mn>23</mn></msub><msub><mi>m</mi><mn>33</mn></msub></mrow></mtd><mtd><mrow><msup><msub><mi>m</mi><mn>32</mn></msub><mn>2</mn></msup><mo>+</mo><msup><msub><mi>m</mi><mn>33</mn></msub><mn>2</mn></msup></mrow></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>13</mn><mo>)</mo></mrow></mrow>]]></math><img file="FDA0001116270320000032.GIF" wi="1678" he="271" /></maths>在复杂的地质条件下,储层裂缝经历多期构造应力场演化,每组裂缝的产状、线密度、开度往往不同,依据公式(10)、公式(11)及公式(13),单元体内发育多组裂缝时,渗透率张量K<sub>XYZ</sub>可表示为:<maths num="0013"><math><![CDATA[<mrow><msub><mi>K</mi><mrow><mi>X</mi><mi>Y</mi><mi>Z</mi></mrow></msub><mo>=</mo><munderover><mo>&Sigma;</mo><mrow><mi>i</mi><mo>=</mo><mn>1</mn></mrow><mi>k</mi></munderover><msub><mi>K</mi><mrow><mi>X</mi><mi>Y</mi><mi>Z</mi><mi>i</mi></mrow></msub><msub><mi>T</mi><mi>i</mi></msub><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>14</mn><mo>)</mo></mrow></mrow>]]></math><img file="FDA0001116270320000033.GIF" wi="1158" he="127" /></maths>公式(14)中,k为单元体内裂缝的组数;b<sub>i</sub>为第i组裂缝的开度,单位:m;T<sub>i</sub>为第i组裂缝在O‑ABC坐标轴分量转换为O‑XYZ坐标轴分量的旋转矩阵,单位:m;D<sub>lfi</sub>为第i组裂缝的线密度,单位:条/m;6)编制程序,输出渗透率剖面。
地址 100083 北京市海淀区学院路29号中国地质大学(北京)能源学院