发明名称 一种双圆盾构隧道施工偏转引起土体变形的计算方法
摘要 本发明涉及一种双圆盾构隧道施工偏转引起土体变形的计算方法,包括以下步骤:1)绘制双圆盾构隧道开挖的二维断面图;2)确定隧道的收敛半径;3)绘出隧道收敛的形状、大小和位置;4)建立整体直角坐标系;5)建立局部极坐标系;6)建立单位土体损失引起土体变形的函数关系;7)将土体损失分布区域划分为4个子域的代数和;8)计算总的土体变形分量;9)根据土体变形分量确定土体变形量及方向。本方法操作方便,通过简单的设计参数和程序计算就能准确得出双圆盾构隧道施工引起地表及地下土体任一位置的竖向和横向变形,从而可以模拟整个横断面的土体变形场。本方法不仅能计算正常工况下双圆盾构隧道施工引起的土体变形,而且能计算任意偏转工况下的土体变形,并可编写成简单的程序软件,适合推广应用。
申请公布号 CN105203070A 申请公布日期 2015.12.30
申请号 CN201510603076.8 申请日期 2015.09.21
申请人 重庆大学 发明人 黄达;曾彬
分类号 G01B21/32(2006.01)I 主分类号 G01B21/32(2006.01)I
代理机构 北京同恒源知识产权代理有限公司 11275 代理人 赵荣之
主权项 一种双圆盾构隧道施工偏转引起土体变形的计算方法,其特征在于:包括以下步骤:1)绘制双圆盾构隧道开挖形状、大小和位置的二维断面图;2)通过土体损失率确定隧道的收敛半径R<sub>2</sub>:R<sub>2</sub>=R<sub>1</sub>(1‑ε)<sup>0.5</sup>式中:R<sub>1</sub>代表隧道的开挖半径,ε为土体损失率;3)结合收敛半径和双圆盾构施工偏转角,绘出隧道收敛的形状、大小和位置;4)以双圆盾构隧道中心正上方的地表位置为坐标原点,垂直于隧道轴线方向为X轴,竖直方向为Z轴,建立整体直角坐标系;5)以任一单位开挖土体所在圆心为坐标原点,X方向为r轴,逆时针方向为θ轴,建立局部极坐标系;6)根据弹性介质理论,采用镜像法和坐标转换,建立单位土体损失引起土体变形的函数关系:竖向变形:<maths num="0001" id="cmaths0001"><math><![CDATA[<mrow><msub><mi>u</mi><mi>z</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>;</mo><mi>r</mi><mo>,</mo><mi>&theta;</mi><mo>;</mo><msub><mi>X</mi><mn>0</mn></msub><mo>,</mo><msub><mi>Z</mi><mn>0</mn></msub><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><mo>-</mo><mfrac><mn>1</mn><mi>&pi;</mi></mfrac><mo>{</mo><mfrac><mrow><mi>z</mi><mo>-</mo><msub><mi>Z</mi><mn>0</mn></msub><mo>+</mo><mi>r</mi><mi>sin</mi><mi>&theta;</mi></mrow><mrow><mo>&lsqb;</mo><msup><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>-</mo><msub><mi>X</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>s</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>+</mo><msup><mrow><mo>(</mo><mi>z</mi><mo>-</mo><msub><mi>Z</mi><mn>0</mn></msub><mo>+</mo><mi>r</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>&rsqb;</mo></mrow></mfrac></mrow>]]></math><img file="FDA0000807748340000011.GIF" wi="1275" he="188" /></maths><maths num="0002" id="cmaths0002"><math><![CDATA[<mrow><mrow><mrow><mo>-</mo><mfrac><mrow><mo>(</mo><mn>3</mn><mo>-</mo><mn>4</mn><mi>v</mi><mo>)</mo><mo>(</mo><mi>z</mi><mo>+</mo><msub><mi>Z</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mrow><mo>&lsqb;</mo><msup><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>-</mo><msub><mi>X</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>s</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>+</mo><msup><mrow><mo>(</mo><mi>z</mi><mo>+</mo><msub><mi>Z</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>&rsqb;</mo></mrow></mfrac><mo>+</mo><mfrac><mrow><mn>2</mn><mi>z</mi><mo>&lsqb;</mo><msup><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>-</mo><msub><mi>X</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>s</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>-</mo><msup><mrow><mo>(</mo><mi>z</mi><mo>+</mo><msub><mi>Z</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>&rsqb;</mo></mrow><msup><mrow><mo>&lsqb;</mo><msup><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>-</mo><msub><mi>X</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>s</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>+</mo><msup><mrow><mo>(</mo><mi>z</mi><mo>+</mo><msub><mi>Z</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>&rsqb;</mo></mrow><mn>2</mn></msup></mfrac></mrow><mo>}</mo></mrow><mi>r</mi></mrow>]]></math><img file="FDA0000807748340000012.GIF" wi="1671" he="203" /></maths>横向变形:<maths num="0003" id="cmaths0003"><math><![CDATA[<mrow><msub><mi>u</mi><mi>x</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>;</mo><mi>r</mi><mo>,</mo><mi>&theta;</mi><mo>;</mo><msub><mi>X</mi><mn>0</mn></msub><mo>,</mo><msub><mi>Z</mi><mn>0</mn></msub><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><mfrac><mrow><mi>x</mi><mo>-</mo><msub><mi>X</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>s</mi><mi>&theta;</mi></mrow><mi>&pi;</mi></mfrac><mo>{</mo><mfrac><mn>1</mn><mrow><mo>&lsqb;</mo><msup><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>-</mo><msub><mi>X</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>s</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>+</mo><msup><mrow><mo>(</mo><mi>z</mi><mo>-</mo><msub><mi>Z</mi><mn>0</mn></msub><mo>+</mo><mi>r</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>&rsqb;</mo></mrow></mfrac></mrow>]]></math><img file="FDA0000807748340000013.GIF" wi="1469" he="188" /></maths><maths num="0004" id="cmaths0004"><math><![CDATA[<mrow><mrow><mrow><mo>+</mo><mfrac><mrow><mn>3</mn><mo>-</mo><mn>4</mn><mi>v</mi></mrow><mrow><mo>&lsqb;</mo><msup><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>-</mo><msub><mi>X</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>s</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>+</mo><msup><mrow><mo>(</mo><mi>z</mi><mo>+</mo><msub><mi>Z</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>&rsqb;</mo></mrow></mfrac><mo>-</mo><mfrac><mrow><mn>4</mn><mi>z</mi><mrow><mo>(</mo><mi>z</mi><mo>+</mo><msub><mi>Z</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow></mrow><msup><mrow><mo>&lsqb;</mo><msup><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>-</mo><msub><mi>X</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>cos</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>+</mo><msup><mrow><mo>(</mo><mi>z</mi><mo>+</mo><msub><mi>Z</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><mi>r</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&theta;</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup><mo>&rsqb;</mo></mrow><mn>2</mn></msup></mfrac></mrow><mo>}</mo></mrow><mi>r</mi></mrow>]]></math><img file="FDA0000807748340000014.GIF" wi="1611" he="211" /></maths>式中:(x,z)为土体变形的目标点坐标,(r,θ)和(X<sub>0</sub>,Z<sub>0</sub>)为单位土体损失所在的位置极坐标及其所在圆心坐标,ν为土体泊松比;7)根据隧道开挖和收敛确定的土体损失分布,将其划分为4个子域的代数和:S=S<sub>I</sub>+S<sub>II</sub>‑S<sub>III</sub>‑S<sub>IV</sub>;8)通过对4个子域分别求积分计算总的土体变形分量:总的竖向变形:<maths num="0005" id="cmaths0005"><math><![CDATA[<mrow><msub><mi>U</mi><mi>z</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><munder><mrow><mo>&Integral;</mo><mo>&Integral;</mo></mrow><msub><mi>S</mi><mi>I</mi></msub></munder><msub><mi>u</mi><mi>z</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>;</mo><mi>r</mi><mo>,</mo><mi>&theta;</mi><mo>;</mo><mo>-</mo><mi>t</mi><mo>,</mo><mi>h</mi><mo>)</mo></mrow><mi>d</mi><mi>r</mi><mi>d</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><munder><mrow><mo>&Integral;</mo><mo>&Integral;</mo></mrow><msub><mi>S</mi><mrow><mi>I</mi><mi>I</mi></mrow></msub></munder><msub><mi>u</mi><mi>z</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>;</mo><mi>r</mi><mo>,</mo><mi>&theta;</mi><mo>;</mo><mi>t</mi><mo>,</mo><mi>h</mi><mo>)</mo></mrow><mi>d</mi><mi>r</mi><mi>d</mi><mi>&theta;</mi></mrow>]]></math><img file="FDA0000807748340000015.GIF" wi="1235" he="139" /></maths><maths num="0006" id="cmaths0006"><math><![CDATA[<mrow><mo>-</mo><munder><mrow><mo>&Integral;</mo><mo>&Integral;</mo></mrow><msub><mi>S</mi><mrow><mi>I</mi><mi>I</mi><mi>I</mi></mrow></msub></munder><msub><mi>u</mi><mi>z</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>;</mo><mi>r</mi><mo>,</mo><mi>&theta;</mi><mo>;</mo><mo>-</mo><mi>t</mi><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>s</mi><mi>&alpha;</mi><mo>,</mo><mi>h</mi><mo>-</mo><mi>t</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&alpha;</mi><mo>)</mo></mrow><mi>d</mi><mi>r</mi><mi>d</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><munder><mrow><mo>&Integral;</mo><mo>&Integral;</mo></mrow><msub><mi>S</mi><mrow><mi>I</mi><mi>V</mi></mrow></msub></munder><msub><mi>u</mi><mi>z</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>;</mo><mi>r</mi><mo>,</mo><mi>&theta;</mi><mo>;</mo><mi>t</mi><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>s</mi><mi>&alpha;</mi><mo>,</mo><mi>h</mi><mo>+</mo><mi>t</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&alpha;</mi><mo>)</mo></mrow><mi>d</mi><mi>r</mi><mi>d</mi><mi>&theta;</mi></mrow>]]></math><img file="FDA0000807748340000016.GIF" wi="1617" he="141" /></maths>总的横向变形:<maths num="0007" id="cmaths0007"><math><![CDATA[<mrow><msub><mi>U</mi><mi>x</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><munder><mrow><mo>&Integral;</mo><mo>&Integral;</mo></mrow><msub><mi>S</mi><mi>I</mi></msub></munder><msub><mi>u</mi><mi>x</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>;</mo><mi>r</mi><mo>,</mo><mi>&theta;</mi><mo>;</mo><mo>-</mo><mi>t</mi><mo>,</mo><mi>h</mi><mo>)</mo></mrow><mi>d</mi><mi>r</mi><mi>d</mi><mi>&theta;</mi><mo>+</mo><munder><mrow><mo>&Integral;</mo><mo>&Integral;</mo></mrow><msub><mi>S</mi><mrow><mi>I</mi><mi>I</mi></mrow></msub></munder><msub><mi>u</mi><mi>x</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>;</mo><mi>r</mi><mo>,</mo><mi>&theta;</mi><mo>;</mo><mi>t</mi><mo>,</mo><mi>h</mi><mo>)</mo></mrow><mi>d</mi><mi>r</mi><mi>d</mi><mi>&theta;</mi></mrow>]]></math><img file="FDA0000807748340000021.GIF" wi="1237" he="134" /></maths><maths num="0008" id="cmaths0008"><math><![CDATA[<mrow><mo>-</mo><munder><mrow><mo>&Integral;</mo><mo>&Integral;</mo></mrow><msub><mi>S</mi><mrow><mi>I</mi><mi>I</mi><mi>I</mi></mrow></msub></munder><msub><mi>u</mi><mi>x</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>;</mo><mi>r</mi><mo>,</mo><mi>&theta;</mi><mo>;</mo><mo>-</mo><mi>t</mi><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>s</mi><mi>&alpha;</mi><mo>,</mo><mi>h</mi><mo>-</mo><mi>t</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&alpha;</mi><mo>)</mo></mrow><mi>d</mi><mi>r</mi><mi>d</mi><mi>&theta;</mi><mo>-</mo><munder><mrow><mo>&Integral;</mo><mo>&Integral;</mo></mrow><msub><mi>S</mi><mrow><mi>I</mi><mi>V</mi></mrow></msub></munder><msub><mi>u</mi><mi>x</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>;</mo><mi>r</mi><mo>,</mo><mi>&theta;</mi><mo>;</mo><mi>t</mi><mi>c</mi><mi>o</mi><mi>s</mi><mi>&alpha;</mi><mo>,</mo><mi>h</mi><mo>+</mo><mi>t</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mi>&alpha;</mi><mo>)</mo></mrow><mi>d</mi><mi>r</mi><mi>d</mi><mi>&theta;</mi></mrow>]]></math><img file="FDA0000807748340000022.GIF" wi="1615" he="140" /></maths>式中:α代表盾构偏转角,t代表双圆隧道圆心距之半,h代表双圆隧道中心的埋深;9)根据土体变形分量确定土体变形量及方向:变形量:<maths num="0009" id="cmaths0009"><math><![CDATA[<mrow><mi>U</mi><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><msqrt><mrow><msubsup><mi>U</mi><mi>x</mi><mn>2</mn></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>)</mo></mrow><mo>+</mo><msubsup><mi>U</mi><mi>z</mi><mn>2</mn></msubsup><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>)</mo></mrow></mrow></msqrt></mrow>]]></math><img file="FDA0000807748340000023.GIF" wi="629" he="102" /></maths>变形方向:<maths num="0010" id="cmaths0010"><math><![CDATA[<mrow><mi>&beta;</mi><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><mi>a</mi><mi>r</mi><mi>c</mi><mi>s</mi><mi>i</mi><mi>n</mi><mfrac><mrow><msub><mi>U</mi><mi>z</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>)</mo></mrow></mrow><mrow><mi>U</mi><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>,</mo><mi>z</mi><mo>)</mo></mrow></mrow></mfrac><mo>.</mo></mrow>]]></math><img file="FDA0000807748340000024.GIF" wi="533" he="150" /></maths>
地址 400044 重庆市沙坪坝区沙坪坝正街174号