主权项 |
一种煤层地下燃空区的体积建模方法,其特征在于包括如下步骤:(1)根据岩体内部单元体热量平衡原理,在岩层平面内建立渗流作用下的一维非稳定温度场方程:<maths num="0001" id="cmaths0001"><math><![CDATA[<mrow><mi>cρ</mi><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mi>T</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>t</mi></mrow></mfrac><mo>=</mo><mo>-</mo><msub><mi>c</mi><mi>w</mi></msub><msub><mi>ρ</mi><mi>w</mi></msub><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mrow><mo>(</mo><mi>vT</mi><mo>)</mo></mrow></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>x</mi></mrow></mfrac><mo>+</mo><mfrac><mo>∂</mo><mrow><mo>∂</mo><mi>x</mi></mrow></mfrac><mrow><mo>(</mo><mi>λ</mi><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mi>T</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>x</mi></mrow></mfrac><mo>)</mo></mrow></mrow>]]></math><img file="FDA0000563356840000011.GIF" wi="722" he="149" /></maths>假设岩体内部有一椭圆形热源,且该热源温度处处相等,渗流影响下的二维非稳定温度场控制方程如下式:<maths num="0002" id="cmaths0002"><math><![CDATA[<mrow><mi>cρ</mi><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mi>T</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>t</mi></mrow></mfrac><mo>=</mo><msub><mi>q</mi><mn>0</mn></msub><mo>-</mo><msub><mi>c</mi><mi>w</mi></msub><msub><mi>ρ</mi><mi>w</mi></msub><mo>[</mo><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mo>[</mo><msub><mi>v</mi><mi>x</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>H</mi><mo>)</mo></mrow><mi>T</mi><mo>]</mo></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>x</mi></mrow></mfrac><mo>+</mo><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mo>[</mo><msub><mi>v</mi><mi>y</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>H</mi><mo>)</mo></mrow><mi>T</mi><mo>]</mo></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>x</mi></mrow></mfrac><mo>]</mo><mo>+</mo><mi>λ</mi><mrow><mo>(</mo><mfrac><mrow><msup><mo>∂</mo><mn>2</mn></msup><mi>T</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><msup><mi>x</mi><mn>2</mn></msup></mrow></mfrac><mo>+</mo><mfrac><mrow><msup><mo>∂</mo><mn>2</mn></msup><mi>T</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><msup><mi>y</mi><mn>2</mn></msup></mrow></mfrac><mo>)</mo></mrow><mo>;</mo></mrow>]]></math><img file="FDA0000563356840000012.GIF" wi="1305" he="160" /></maths>其中:T—温度,℃;q<sub>0</sub>—恒定热源单位面积发热功率,w/m<sup>2</sup>;c<sub>w</sub>—水的比热,J/(kg·℃);ρ<sub>w</sub>—水的密度,kg/m<sup>3</sup>;c—岩石的比热,J/(kg·℃);ρ—岩石密度,kg/m<sup>3</sup>;λ—岩石导热系数,J/(m·s·℃);v—地下水在岩体中渗透流速;v<sub>x</sub>、v<sub>y</sub>—地下水在岩体中分别沿x、y方向的渗透流速,m/s;K—渗透系数,m/s;H—水头差;对于稳定流来讲满足:<maths num="0003" id="cmaths0003"><math><![CDATA[<mrow><mfrac><mrow><msup><mo>∂</mo><mn>2</mn></msup><mi>H</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><msup><mi>x</mi><mn>2</mn></msup></mrow></mfrac><mo>+</mo><mfrac><mrow><msup><mo>∂</mo><mn>2</mn></msup><mi>H</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><msup><mi>y</mi><mn>2</mn></msup></mrow></mfrac><mo>=</mo><mn>0</mn></mrow>]]></math><img file="FDA0000563356840000013.GIF" wi="333" he="145" /></maths>将<maths num="0004" id="cmaths0004"><math><![CDATA[<mrow><msub><mi>v</mi><mi>x</mi></msub><mo>=</mo><mi>K</mi><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mi>H</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>x</mi></mrow></mfrac><mo>,</mo><msub><mi>v</mi><mi>y</mi></msub><mo>=</mo><mi>K</mi><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mi>H</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>y</mi></mrow></mfrac><mo>,</mo></mrow>]]></math><img file="FDA0000563356840000014.GIF" wi="534" he="140" /></maths>代入到上式得:<maths num="0005" id="cmaths0005"><math><![CDATA[<mrow><mi>λ</mi><mrow><mo>(</mo><mfrac><mrow><msup><mo>∂</mo><mn>2</mn></msup><mi>T</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><msup><mi>x</mi><mn>2</mn></msup></mrow></mfrac><mo>+</mo><mfrac><mrow><msup><mo>∂</mo><mn>2</mn></msup><mi>T</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><msup><mi>y</mi><mn>2</mn></msup></mrow></mfrac><mo>)</mo></mrow><mo>-</mo><msub><mi>c</mi><mi>w</mi></msub><msub><mi>ρ</mi><mi>w</mi></msub><mo>[</mo><msub><mi>v</mi><mi>x</mi></msub><msub><mi>T</mi><mi>x</mi></msub><mo>+</mo><msub><mi>v</mi><mi>y</mi></msub><msub><mi>T</mi><mi>y</mi></msub><mo>]</mo><mo>+</mo><msub><mi>q</mi><mn>0</mn></msub><mo>=</mo><mi>cρ</mi><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mi>T</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>t</mi></mrow></mfrac><mo>;</mo></mrow>]]></math><img file="FDA0000563356840000015.GIF" wi="1006" he="158" /></maths>(2)以形函数N<sub>k</sub>为权函数,其中k=1,2,…,将恒定热源量放于定解条件中,在二维平面内对渗流影响下的温度场方程用Galerkin加权余量法得到:<maths num="0006" id="cmaths0006"><math><![CDATA[<mrow><munder><mrow><mo>∫</mo><mo>∫</mo></mrow><mi>s</mi></munder><msub><mi>N</mi><mi>k</mi></msub><mo>{</mo><mi>λ</mi><mrow><mo>(</mo><mfrac><mrow><msup><mo>∂</mo><mn>2</mn></msup><mi>T</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><msup><mi>x</mi><mn>2</mn></msup></mrow></mfrac><mo>+</mo><mfrac><mrow><msup><mo>∂</mo><mn>2</mn></msup><mi>T</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><msup><mi>y</mi><mn>2</mn></msup></mrow></mfrac><mo>)</mo></mrow><mo>-</mo><msub><mi>c</mi><mi>w</mi></msub><msub><mi>ρ</mi><mi>w</mi></msub><mrow><mo>(</mo><msub><mi>v</mi><mi>x</mi></msub><msub><mi>T</mi><mi>x</mi></msub><mo>+</mo><msub><mi>v</mi><mi>y</mi></msub><msub><mi>T</mi><mi>y</mi></msub><mo>)</mo></mrow><mo>-</mo><mi>cρ</mi><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mi>T</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>t</mi></mrow></mfrac><mo>}</mo><mi>dxdy</mi><mo>-</mo><munder><mo>∫</mo><mi>Γ</mi></munder><msub><mi>N</mi><mi>k</mi></msub><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mi>T</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>n</mi></mrow></mfrac><mi>dΓ</mi><mo>=</mo><mn>0</mn></mrow>]]></math><img file="FDA0000563356840000016.GIF" wi="1390" he="152" /></maths>上式中的第一项为在求解域内的面积分,第二项是满足边界条件的线积分,对于无需满足第三类边界条件的情况,此时认为材料表面放热系数为零;(3)在时间域内,用向后差分法进行二维离散,得到渗流场影响下的温度场有限元求解方程:<maths num="0007" id="cmaths0007"><math><![CDATA[<mrow><mrow><mo>(</mo><mi>L</mi><mo>+</mo><mi>P</mi><mo>)</mo></mrow><msub><mrow><mo>{</mo><mi>T</mi><mo>}</mo></mrow><mi>t</mi></msub><mo>+</mo><mfrac><mrow><mo>[</mo><mi>G</mi><mo>]</mo></mrow><mi>Δt</mi></mfrac><mrow><mo>(</mo><msub><mrow><mo>{</mo><mi>T</mi><mo>}</mo></mrow><mi>t</mi></msub><mo>+</mo><msub><mrow><mo>{</mo><mi>T</mi><mo>}</mo></mrow><mrow><mi>t</mi><mo>+</mo><mi>Δt</mi></mrow></msub><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><mn>0</mn></mrow>]]></math><img file="FDA0000563356840000021.GIF" wi="743" he="128" /></maths>其中:<maths num="0008" id="cmaths0008"><math><![CDATA[<mrow><msub><mi>L</mi><mi>ij</mi></msub><mo>=</mo><munder><mi>Σ</mi><mi>e</mi></munder><msub><mi>l</mi><mi>ij</mi></msub><mo>=</mo><munder><mi>Σ</mi><mi>e</mi></munder><mo>{</mo><munder><mrow><mo>∫</mo><mo>∫</mo></mrow><mi>s</mi></munder><mo>[</mo><mfrac><mrow><mo>∂</mo><msub><mi>N</mi><mi>i</mi></msub></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>x</mi></mrow></mfrac><mo>·</mo><mfrac><mrow><mo>∂</mo><msub><mi>N</mi><mi>j</mi></msub></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>x</mi></mrow></mfrac><mo>+</mo><mfrac><mrow><mo>∂</mo><msub><mi>N</mi><mi>i</mi></msub></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>y</mi></mrow></mfrac><mo>·</mo><mfrac><mrow><mo>∂</mo><msub><mi>N</mi><mi>j</mi></msub></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>y</mi></mrow></mfrac><mo>]</mo><mo>|</mo><mi>J</mi><mo>|</mo><mi>dξdη</mi><mo>}</mo><mo>;</mo></mrow>]]></math><img file="FDA0000563356840000022.GIF" wi="1090" he="166" /></maths><maths num="0009" id="cmaths0009"><math><![CDATA[<mrow><msub><mi>P</mi><mi>ij</mi></msub><mo>=</mo><munder><mi>Σ</mi><mi>e</mi></munder><msub><mi>p</mi><mi>ij</mi></msub><mo>=</mo><munder><mi>Σ</mi><mi>e</mi></munder><mfrac><mrow><mi>K</mi><msub><mi>c</mi><mi>w</mi></msub><msub><mi>ρ</mi><mi>w</mi></msub></mrow><mi>λ</mi></mfrac><munder><mrow><mo>∫</mo><mo>∫</mo></mrow><mi>s</mi></munder><msub><mi>N</mi><mi>i</mi></msub><mo>[</mo><mfrac><mrow><mo>∂</mo><msub><mi>N</mi><mi>i</mi></msub></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>x</mi></mrow></mfrac><mo>·</mo><mfrac><mrow><mo>∂</mo><msub><mi>N</mi><mi>j</mi></msub></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>x</mi></mrow></mfrac><mo>+</mo><mfrac><mrow><mo>∂</mo><msub><mi>N</mi><mi>i</mi></msub></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>y</mi></mrow></mfrac><mo>·</mo><mfrac><mrow><mo>∂</mo><msub><mi>N</mi><mi>j</mi></msub></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>y</mi></mrow></mfrac><mo>]</mo><mo>|</mo><mi>J</mi><mo>|</mo><mi>dxdy</mi><mo>;</mo></mrow>]]></math><img file="FDA0000563356840000023.GIF" wi="1236" he="158" /></maths><maths num="0010" id="cmaths0010"><math><![CDATA[<mrow><msub><mi>G</mi><mi>ij</mi></msub><mo>=</mo><munder><mi>Σ</mi><mi>e</mi></munder><msub><mi>g</mi><mi>ij</mi></msub><mo>=</mo><munder><mi>Σ</mi><mi>e</mi></munder><mfrac><mi>cρ</mi><mi>λ</mi></mfrac><munder><mrow><mo>∫</mo><mo>∫</mo></mrow><mi>s</mi></munder><msub><mi>N</mi><mi>i</mi></msub><msub><mi>N</mi><mi>j</mi></msub><mo>|</mo><mi>J</mi><mo>|</mo><mi>dxdy</mi><mo>;</mo></mrow>]]></math><img file="FDA0000563356840000024.GIF" wi="743" he="127" /></maths><maths num="0011" id="cmaths0011"><math><![CDATA[<mrow><mrow><mo>|</mo><mi>J</mi><mo>|</mo><mo>=</mo><mfenced open='' close='' separators=''><mo>|</mo><mtable><mtr><mtd><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mi>x</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>ξ</mi></mrow></mfrac></mtd><mtd><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mi>x</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>η</mi></mrow></mfrac></mtd></mtr><mtr><mtd><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mi>y</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>ξ</mi></mrow></mfrac></mtd><mtd><mfrac><mrow><mo>∂</mo><mi>y</mi></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>η</mi></mrow></mfrac></mtd></mtr></mtable><mo>|</mo></mfenced><mo>=</mo><mo>|</mo><mfenced open='' close=''><mtable><mtr><mtd><mi>Σ</mi><mfrac><mrow><mo>∂</mo><msub><mi>N</mi><mi>i</mi></msub></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>ξ</mi></mrow></mfrac><msub><mi>x</mi><mi>i</mi></msub><mi>Σ</mi><mfrac><mrow><mo>∂</mo><msub><mi>N</mi><mi>i</mi></msub></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>ξ</mi></mrow></mfrac><msub><mi>y</mi><mi>i</mi></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>Σ</mi><mfrac><mrow><mo>∂</mo><msub><mi>N</mi><mi>i</mi></msub></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>η</mi></mrow></mfrac><msub><mi>x</mi><mi>i</mi></msub><mi>Σ</mi><mfrac><mrow><mo>∂</mo><msub><mi>N</mi><mi>i</mi></msub></mrow><mrow><mo>∂</mo><mi>η</mi></mrow></mfrac><msub><mi>y</mi><mi>i</mi></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>|</mo></mrow><mo>,</mo></mrow>]]></math><img file="FDA0000563356840000025.GIF" wi="841" he="298" /></maths>是雅克比矩阵的行列式。 |