发明名称 一种无边缘效应的中心回线TEM全期真电阻率计算方法
摘要 本发明公开了一种无边缘效应的中心回线TEM全期真电阻率计算方法,从载流点微元的圆形回线电场公式出发,根据电场、磁场、感生电动势之间的关系、解决了中心点外场点解析求解困难的问题;根据电阻率勘探中的相对概念,应用大宗量Bessel函数的渐进式,解决了含Bessel函数积分的计算问题。本发明包括以下步骤:获得任意场点感生电动势解析表达式的步骤;获得任意场点单Bessel函数的感生电动势解析表达式<img file="DDA00002805348400011.GIF" wi="1635" he="149" />的步骤;将任意场点单Bessel函数的感生电动势解析公式代入反演程序,获得无边缘效应的中心回线TEM真电阻率的步骤。该方法从根本上消除了边缘效应的影响,提高了对地下地质结构的正判率,可应用于中心回线TEM资料的处理与解释,提高解释精度。
申请公布号 CN103135140A 申请公布日期 2013.06.05
申请号 CN201310037890.9 申请日期 2013.01.31
申请人 江苏大学 发明人 闫述
分类号 G01V3/38(2006.01)I 主分类号 G01V3/38(2006.01)I
代理机构 南京知识律师事务所 32207 代理人 卢亚丽
主权项 1.一种无边缘效应的中心回线TEM全期真电阻率计算方法,其特征在于包括以下步骤:步骤一,获得中心回线TEM任意场点垂直磁场解析表达式在圆柱坐标系中,当回线中点与坐标原点重合时,大地表面上中心回线TEM电场E<sub>θ</sub>的频率域表达式为<maths num="0001"><![CDATA[<math><mrow><msub><mi>E</mi><mi>&theta;</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>r</mi><mo>,</mo><mi>&omega;</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><mo>-</mo><mi>j&omega;</mi><msub><mi>&mu;</mi><mn>0</mn></msub><mi>I</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&omega;</mi><mo>)</mo></mrow><mi>a</mi><munderover><mo>&Integral;</mo><mn>0</mn><mo>&infin;</mo></munderover><msub><mi>R</mi><mi>n</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>&lambda;</mi><mo>,</mo><mi>&omega;</mi><mo>)</mo></mrow><msub><mi>J</mi><mn>1</mn></msub><mrow><mo>(</mo><mi>&lambda;a</mi><mo>)</mo></mrow><msub><mi>J</mi><mn>1</mn></msub><mrow><mo>(</mo><mi>&lambda;r</mi><mo>)</mo></mrow><mi>d&lambda;</mi><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>1</mn><mo>)</mo></mrow></mrow></math>]]></maths>式中r为地面上一点到坐标原点距离;ω=2πf为圆频率,其中f为频率;μ<sub>0</sub>=4π×10<sup>-7</sup>H/m为非磁性大地磁导率;I为发射电流,a为发射回线半径;J<sub>1</sub>为1阶Bessel函数,R<sub>n</sub>层状大地表面上的总反射系数;利用Maxwell旋度方程<maths num="0002"><![CDATA[<math><mrow><mo>&dtri;</mo><mo>&times;</mo><mi>E</mi><mo>=</mo><mo>-</mo><mi>j&omega;</mi><msub><mi>&mu;</mi><mn>0</mn></msub><mi>H</mi><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>2</mn><mo>)</mo></mrow></mrow></math>]]></maths>得垂直分量的磁场H<sub>z</sub><maths num="0003"><![CDATA[<math><mrow><msub><mi>H</mi><mi>z</mi></msub><mo>=</mo><mfrac><mn>1</mn><mi>r</mi></mfrac><mfrac><mo>&PartialD;</mo><mrow><mo>&PartialD;</mo><mi>r</mi></mrow></mfrac><mrow><mo>(</mo><mi>r</mi><msub><mi>E</mi><mi>&theta;</mi></msub><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><mfrac><mrow><mi>I</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&omega;</mi><mo>)</mo></mrow><mi>a</mi></mrow><mi>r</mi></mfrac><munderover><mo>&Integral;</mo><mn>0</mn><mo>&infin;</mo></munderover><msub><mi>R</mi><mi>n</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>&lambda;</mi><mo>,</mo><mi>&omega;</mi><mo>)</mo></mrow><msub><mi>J</mi><mn>1</mn></msub><mrow><mo>(</mo><mi>&lambda;a</mi><mo>)</mo></mrow><mo>[</mo><mi>&lambda;</mi><msub><mi>J</mi><mn>0</mn></msub><mrow><mo>(</mo><mi>&lambda;r</mi><mo>)</mo></mrow><mo>-</mo><mfrac><mn>1</mn><mi>r</mi></mfrac><msub><mi>J</mi><mn>1</mn></msub><mrow><mo>(</mo><mi>&lambda;r</mi><mo>)</mo></mrow><mo>]</mo><mi>d&lambda;</mi><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>3</mn><mo>)</mo></mrow></mrow></math>]]></maths>式(3)中J<sub>0</sub>是0阶Bessel函数;步骤二,获得任意场点单Bessel函数的感生电动势解析表达式对于普遍应用的a=600m~800m的大发射回线,利用Bessel函数的渐进式<maths num="0004"><![CDATA[<math><mrow><msub><mi>J</mi><mn>1</mn></msub><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>)</mo></mrow><mo>&ap;</mo><msqrt><mfrac><mn>2</mn><mi>&pi;x</mi></mfrac></msqrt><mi>cos</mi><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>-</mo><mfrac><mrow><mn>3</mn><mi>&pi;</mi></mrow><mn>4</mn></mfrac><mo>)</mo></mrow><mrow><mo>(</mo><mi>x</mi><mo>&RightArrow;</mo><mo>&infin;</mo><mo>)</mo></mrow><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>4</mn><mo>)</mo></mrow></mrow></math>]]></maths>将公式(4)代入公式(3)<maths num="0005"><![CDATA[<math><mrow><msub><mi>h</mi><mi>z</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>t</mi><mo>)</mo></mrow><mo>&ap;</mo><mfrac><mrow><mi>I</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&omega;</mi><mo>)</mo></mrow><mi>a</mi></mrow><mi>r</mi></mfrac><msqrt><mfrac><mn>2</mn><mi>&pi;a</mi></mfrac></msqrt><munderover><mo>&Integral;</mo><mn>0</mn><mo>&infin;</mo></munderover><msub><mi>R</mi><mi>n</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>&lambda;</mi><mo>,</mo><mi>&omega;</mi><mo>)</mo></mrow><msqrt><mfrac><mn>1</mn><mi>&lambda;</mi></mfrac></msqrt><mi>cos</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&lambda;a</mi><mo>-</mo><mfrac><mrow><mn>3</mn><mi>&pi;</mi></mrow><mn>4</mn></mfrac><mo>)</mo></mrow><mo>[</mo><mi>&lambda;</mi><msub><mi>J</mi><mn>0</mn></msub><mrow><mo>(</mo><mi>&lambda;r</mi><mo>)</mo></mrow><mo>-</mo><mfrac><mn>1</mn><mi>r</mi></mfrac><msub><mi>J</mi><mn>1</mn></msub><mrow><mo>(</mo><mi>&lambda;r</mi><mo>)</mo></mrow><mo>]</mo><mi>d&lambda;</mi><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>5</mn><mo>)</mo></mrow></mrow></math>]]></maths>对公式(5)做逆Laplace变换,得到时间域形式<img file="FDA00002805348100016.GIF" wi="1716" he="149" />实测感生电动势V(t)和h<sub>z</sub>(t)的关系为<maths num="0006"><![CDATA[<math><mrow><mi>V</mi><mrow><mo>(</mo><mi>t</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><mfrac><mo>&PartialD;</mo><mrow><mo>&PartialD;</mo><mi>t</mi></mrow></mfrac><msub><mi>h</mi><mi>z</mi></msub><mrow><mo>(</mo><mi>t</mi><mo>)</mo></mrow><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>7</mn><mo>)</mo></mrow></mrow></math>]]></maths>将公式(6)代入公式(7)后得任意场点单Bessel函数的感生电动势解析表达式<img file="FDA00002805348100018.GIF" wi="1780" he="149" />步骤三,将公式(8)代入反演程序中,即获得无边缘效应的中心回线TEM的全期真电阻率。
地址 212013 江苏省镇江市学府路301号