发明名称 一种电站锅炉耐热材料蠕变寿命预测方法
摘要 本发明公开了一种电站锅炉耐热钢蠕变寿命预测方法,该方法在受约束蠕变空洞生长模型的基础上,提出了蠕变空洞非均匀成核模型,然后进一步提出临界蠕变空洞修正半径的计算方法;该计算方法采用显微观察计量分析,根据耐热钢高温蠕变服役过程中碳化物、夹杂物等系列形核核心的数量和尺寸变化计算临界空洞半径;继之根据实际断裂试样(或定期检验截取的实际管段试样)的形核核心数量及尺寸变化计算实际生长的空洞半径,由此计算得到的断裂时间,与实际值符合较好。
申请公布号 CN101196507B 申请公布日期 2012.02.01
申请号 CN200710308160.2 申请日期 2007.12.28
申请人 西安交通大学 发明人 赵钦新;朱丽慧;李婷;顾海澄;陆燕荪
分类号 G01N33/00(2006.01)I;G01N3/60(2006.01)I;G06F19/00(2006.01)I 主分类号 G01N33/00(2006.01)I
代理机构 西安通大专利代理有限责任公司 61200 代理人 李郑建
主权项 1.一种电站锅炉耐热材料蠕变寿命预测方法,其特征在于,该方法具体包括下列步骤:(1)以已知的受约束蠕变空洞生长模型为基础,观察耐热钢的蠕变空洞基本在垂直应力方向的晶界上,符合受约束蠕变空洞生长模型,经Riedel改进后推导出的空洞的生长速率如式(1)所示:<maths num="0001"><![CDATA[<math><mrow><mover><mi>r</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mo>=</mo><mfrac><mrow><mi>&sigma;</mi><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>1</mn><mo>-</mo><mi>&omega;</mi><mo>)</mo></mrow><msub><mi>&sigma;</mi><mn>0</mn></msub></mrow><mrow><mi>h</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&psi;</mi><mo>)</mo></mrow><msup><mi>r</mi><mn>2</mn></msup><mo>[</mo><mi>q</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&omega;</mi><mo>)</mo></mrow><mi>kT</mi><mo>/</mo><mrow><mo>(</mo><mn>2</mn><mi>&Omega;&delta;</mi><msub><mi>D</mi><mi>b</mi></msub><mo>)</mo></mrow><mo>+</mo><msup><mi>q</mi><mo>&prime;</mo></msup><mi>&sigma;</mi><mo>/</mo><mrow><mo>(</mo><mover><mi>&epsiv;</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><msup><mi>&lambda;</mi><mn>2</mn></msup><mi>d</mi><mo>)</mo></mrow></mrow></mfrac><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>1</mn><mo>)</mo></mrow></mrow></math>]]></maths>式中:σ表示外加应力,MPa;σ<sub>0</sub>表示结合力,MPa;ω表示几何变量,<maths num="0002"><![CDATA[<math><mrow><mi>&omega;</mi><mo>=</mo><mn>2</mn><mfrac><msup><mi>r</mi><mn>2</mn></msup><msup><mi>&lambda;</mi><mn>2</mn></msup></mfrac><mo>;</mo></mrow></math>]]></maths><maths num="0003"><![CDATA[<math><mrow><mi>h</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&psi;</mi><mo>)</mo></mrow><mo>=</mo><mfrac><mn>1</mn><mrow><mi>sin</mi><mi>&psi;</mi></mrow></mfrac><mo>[</mo><mfrac><mn>1</mn><mrow><mn>1</mn><mo>+</mo><mi>cos</mi><mi>&psi;</mi></mrow></mfrac><mo>-</mo><mfrac><mrow><mi>cos</mi><mi>&psi;</mi></mrow><mn>2</mn></mfrac><mo>]</mo><mo>,</mo></mrow></math>]]></maths>其中ψ表示空洞顶角;r表示空洞半径,μm;q(ω)=-2lnω-(3-ω)(1-ω);k为Boltzmann常数;T为热力学温度;Ω为原子体积,m<sup>3</sup>;δD<sub>b</sub>-晶界扩散激指数,m<sup>3</sup>/S;<maths num="0004"><![CDATA[<math><mrow><msup><mi>q</mi><mo>&prime;</mo></msup><mo>=</mo><msup><mi>&pi;</mi><mn>2</mn></msup><msup><mrow><mo>(</mo><mn>1</mn><mo>+</mo><mfrac><mn>3</mn><mi>n</mi></mfrac><mo>)</mo></mrow><mrow><mn>1</mn><mo>/</mo><mn>2</mn><mo>.</mo></mrow></msup></mrow></math>]]></maths>其中n表示幂定律应力指数;<img file="FSB00000625673600015.GIF" wi="24" he="38" />表示基体材料的蠕变速率,<img file="FSB00000625673600016.GIF" wi="218" he="60" />其中B表示幂定律蠕变系数,MPaS;λ表示空洞间距,由空洞密度ρ<sub>v</sub>,换算得到,<img file="FSB00000625673600017.GIF" wi="278" he="87" />μm;d表示有空洞的晶界直径,μm;对式(1)积分,估算蠕变断裂寿命,在空洞形核的蠕变早期,断裂时间定义为从空洞可以稳定生长的临界半径C<sub>0</sub>开始生长直至晶界面上的空洞聚合r=λ/2所需的时间由式(2)表示:<maths num="0005"><![CDATA[<math><mrow><msub><mi>t</mi><mi>r</mi></msub><mo>=</mo><msubsup><mo>&Integral;</mo><msub><mi>C</mi><mn>0</mn></msub><mfrac><mi>&lambda;</mi><mn>2</mn></mfrac></msubsup><mfrac><mn>1</mn><mover><mi>r</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover></mfrac><mi>dr</mi><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>2</mn><mo>)</mo></mrow></mrow></math>]]></maths>C<sub>0</sub>=2γF<sub>/</sub>σ,γ<sub>F</sub>为表面自由能;将式(1)代入式(2)后得:<maths num="0006"><![CDATA[<math><mrow><msub><mi>t</mi><mi>r</mi></msub><mo>=</mo><msubsup><mo>&Integral;</mo><msub><mi>C</mi><mn>0</mn></msub><mfrac><mi>&lambda;</mi><mn>2</mn></mfrac></msubsup><mfrac><mn>1</mn><mover><mi>r</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover></mfrac><mi>dr</mi><mo>=</mo><msubsup><mo>&Integral;</mo><msub><mi>C</mi><mn>0</mn></msub><mfrac><mi>&lambda;</mi><mn>2</mn></mfrac></msubsup><mfrac><mrow><mi>h</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&psi;</mi><mo>)</mo></mrow><msup><mi>r</mi><mn>2</mn></msup><mo>[</mo><mi>q</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&omega;</mi><mo>)</mo></mrow><mi>kT</mi><mo>/</mo><mrow><mo>(</mo><mn>2</mn><mi>&Omega;&delta;</mi><msub><mi>D</mi><mi>b</mi></msub><mo>)</mo></mrow><mo>+</mo><msup><mi>q</mi><mo>&prime;</mo></msup><mi>&sigma;</mi><mo>/</mo><mrow><mo>(</mo><mover><mi>&epsiv;</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><msup><mi>&lambda;</mi><mn>2</mn></msup><mi>d</mi><mo>)</mo></mrow></mrow><mrow><mi>&sigma;</mi><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>1</mn><mo>-</mo><mi>&omega;</mi><mo>)</mo></mrow><msub><mi>&sigma;</mi><mn>0</mn></msub></mrow></mfrac><mi>dc</mi><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>3</mn><mo>)</mo></mrow></mrow></math>]]></maths>σ<sub>0</sub>很小可以忽略,同时,略去积分后的高次项;得到蠕变断裂时间为:<maths num="0007"><![CDATA[<math><mrow><msub><mi>t</mi><mi>r</mi></msub><mo>=</mo><mfrac><mrow><mi>h</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&psi;</mi><mo>)</mo></mrow><mi>kT</mi></mrow><mrow><mn>2</mn><mi>&Omega;&delta;</mi><msub><mi>D</mi><mi>b</mi></msub><mi>&sigma;</mi></mrow></mfrac><mo>[</mo><mfrac><msup><mi>&lambda;</mi><mn>3</mn></msup><mn>12</mn></mfrac><mi>ln</mi><mn>2</mn><mo>-</mo><mfrac><mn>5</mn><mn>72</mn></mfrac><msup><mi>&lambda;</mi><mn>3</mn></msup><mo>-</mo><mfrac><mrow><mn>2</mn><msubsup><mi>C</mi><mn>0</mn><mn>3</mn></msubsup></mrow><mn>3</mn></mfrac><mi>ln</mi><mfrac><msup><mi>&lambda;</mi><mn>2</mn></msup><mrow><mn>2</mn><msubsup><mi>C</mi><mn>0</mn><mn>2</mn></msubsup></mrow></mfrac><mo>+</mo><mfrac><mn>5</mn><mn>9</mn></mfrac><msubsup><mi>C</mi><mn>0</mn><mn>3</mn></msubsup><mo>]</mo><mo>+</mo><mo>[</mo><mfrac><mrow><mi>h</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&psi;</mi><mo>)</mo></mrow><msup><mi>q</mi><mo>&prime;</mo></msup><mi>&lambda;</mi></mrow><mrow><mn>24</mn><mover><mi>&epsiv;</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mi>d</mi></mrow></mfrac><mo>-</mo><mfrac><mrow><mi>h</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&psi;</mi><mo>)</mo></mrow><msup><mi>q</mi><mo>&prime;</mo></msup><msubsup><mi>C</mi><mn>0</mn><mn>3</mn></msubsup></mrow><mrow><mn>3</mn><mover><mi>&epsiv;</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><msup><mi>&lambda;</mi><mn>2</mn></msup><mi>d</mi></mrow></mfrac><mo>]</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>4</mn><mo>)</mo></mrow></mrow></math>]]></maths>(2)建立临界蠕变空洞修正半径计算方法:考虑到空洞形成的多样性以及在高温高压服役过程耐热钢中碳化物M<sub>23</sub>C<sub>6</sub>总量增加且尺寸变大,修正蠕变临界空洞半径,临界空洞修正半径按下式计算:<maths num="0008"><![CDATA[<math><mrow><msubsup><mi>C</mi><mn>0</mn><mo>*</mo></msubsup><mo>=</mo><munderover><mi>&Sigma;</mi><mrow><mi>i</mi><mo>=</mo><mn>1</mn></mrow><mi>n</mi></munderover><msub><mi>&omega;</mi><mi>i</mi></msub><msub><mi>P</mi><mi>i</mi></msub><msub><mi>R</mi><mi>i</mi></msub><mo>+</mo><msub><mi>C</mi><mn>0</mn></msub><mrow><mo>(</mo><mn>1</mn><mo>-</mo><munderover><mi>&Sigma;</mi><mrow><mi>i</mi><mo>=</mo><mn>1</mn></mrow><mi>n</mi></munderover><msub><mi>P</mi><mi>i</mi></msub><mo>)</mo></mrow><mo>-</mo><mo>-</mo><mo>-</mo><mrow><mo>(</mo><mn>5</mn><mo>)</mo></mrow></mrow></math>]]></maths>式中:ω<sub>i</sub>-不同形核核心的蠕变空洞半径修正参数,无量纲;C<sub>0</sub>-未修正的临界空洞半径,μm;R<sub>i</sub>-碳化物,夹杂物等形核核心的半径,μm;P<sub>i</sub>-以碳化物,夹杂物等为空洞形核核心的空洞占有百分比,%;考虑到实际断裂试样的空洞形核机理,对耐热钢中碳化物和夹杂物的半径进行显微观察测量,得到不同形核核心的半径R<sub>i</sub>、空洞面积及占有率P<sub>i</sub>数据,ω<sub>i</sub>取0.8-1;利用测量值对通过对蠕变临界空洞半径的计算方法进行修正,对耐热钢的蠕变寿命预测,进而利用受约束蠕变空洞生长模型蠕变断裂时间的公式,可以准确的计算电站锅炉耐热钢的蠕变断裂寿命;(3)耐热钢蠕变寿命预测计算方法的确定:把公式(5)带入公式(4),用临界空洞修正半径C<sub>0</sub><sup>*</sup>替换公式(4)中的C<sub>0</sub>就得到修正过的蠕变断裂时间<img file="FSB00000625673600031.GIF" wi="56" he="58" />即蠕变寿命的预测公式是:<maths num="0009"><![CDATA[<math><mrow><msubsup><mi>t</mi><mi>r</mi><mo>*</mo></msubsup><mo>=</mo><mfrac><mrow><mi>h</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&psi;</mi><mo>)</mo></mrow><mi>kT</mi></mrow><mrow><mn>2</mn><mi>&Omega;&delta;</mi><msub><mi>D</mi><mi>b</mi></msub><mi>&sigma;</mi></mrow></mfrac><mo>[</mo><mfrac><msup><mi>&lambda;</mi><mn>3</mn></msup><mn>12</mn></mfrac><mi>ln</mi><mn>2</mn><mo>-</mo><mfrac><mn>5</mn><mn>72</mn></mfrac><msup><mi>&lambda;</mi><mn>3</mn></msup><mo>-</mo><mfrac><mrow><mn>2</mn><msubsup><mi>C</mi><mn>0</mn><mrow><mo>*</mo><mn>3</mn></mrow></msubsup></mrow><mn>3</mn></mfrac><mi>ln</mi><mfrac><msup><mi>&lambda;</mi><mn>2</mn></msup><mrow><mn>2</mn><msubsup><mi>C</mi><mi>o</mi><mrow><mo>*</mo><mn>2</mn></mrow></msubsup></mrow></mfrac><mo>+</mo><mfrac><mn>5</mn><mn>9</mn></mfrac><msubsup><mi>C</mi><mi>o</mi><mrow><mo>*</mo><mn>3</mn></mrow></msubsup><mo>]</mo><mo>+</mo><mo>[</mo><mfrac><mrow><mi>h</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&psi;</mi><mo>)</mo></mrow><msup><mi>q</mi><mo>&prime;</mo></msup><mi>&lambda;</mi></mrow><mrow><mn>24</mn><mover><mi>&epsiv;</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mi>d</mi></mrow></mfrac><mo>-</mo><mfrac><mrow><mi>h</mi><mrow><mo>(</mo><mi>&psi;</mi><mo>)</mo></mrow><msup><mi>q</mi><mo>&prime;</mo></msup><msubsup><mi>C</mi><mi>o</mi><mrow><mo>*</mo><mn>3</mn></mrow></msubsup></mrow><mrow><mn>3</mn><mover><mi>&epsiv;</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><msup><mi>&lambda;</mi><mn>2</mn></msup><mi>d</mi></mrow></mfrac><mo>]</mo><mo>.</mo></mrow></math>]]></maths>
地址 710049 陕西省西安市咸宁路28号