发明名称 一种轴承-转子系统特性参数的在线测试方法
摘要 一种轴承-转子系统的特性参数在线测试方法,滑动轴承支撑的轴承-转子系统上,安装信号采集系统。调节主轴转速、开启驱动电机和信号采集仪,用电涡流位移传感器实时采集特定位置的振动信号,通过信号采集系统进行存储,采用有限元方法建立该轴承-转子系统的模型,通过机械动力学建模和遗传算法相结合的轴承-转子系统特性参数寻优方法,使仿真模型得到的理论振动状态与实际测量值最为接近,用以实现该轴承-转子系统的滑动轴承刚度、阻尼系数以及转子偏心量等的在线求解。本方法与传统方法相比较,其显著优点是:无需对于轴承-转子系统施加外部激励或者多次起停机,在线测试操作方法简单可靠,具有高效率、高稳定性和高精度的特点。
申请公布号 CN103076163B 申请公布日期 2016.02.24
申请号 CN201110402009.1 申请日期 2011.12.06
申请人 西安交通大学 发明人 张优云;朱永生;张征凯;师浩浩;朱晓然;祁文昌;周智
分类号 G01M13/00(2006.01)I;G01M13/04(2006.01)I 主分类号 G01M13/00(2006.01)I
代理机构 西安智大知识产权代理事务所 61215 代理人 弋才富
主权项 一种轴承—转子系统的特性参数在线测试方法,包括以下步骤:步骤一、在滑动轴承支撑的轴承—转子系统上,电涡流传感器互成90°安装,还安装有控制电源、润滑系统和信号采集仪;调节主轴转速,通过润滑系统向滑动轴承供应润滑剂;开启驱动电机带动主轴旋转,润滑介质在轴承和主轴之间形成润滑膜;开启信号采集仪,设置信号采集参数;步骤二、电涡流传感器分别采集滑动轴承处和质量盘处的振动位移信号,通过信号采集仪存储;然后,采用有限元方法建立该轴承—转子系统的模型,在此模型中,轴承的刚度、阻尼、转子的不平衡量按照计算需要进行调整;步骤三、通过机械动力学建模和遗传算法相结合的轴承—转子系统特性参数寻优方法,以刚度、阻尼以及转子的不平衡量作为优化参数,使模型得到的振动状态与实际测量值最为接近,此时由仿真模型获得的刚度、阻尼和转子的不平衡量参数认为等同于轴承的实际的刚度、阻尼以及转子的不平衡量,从而最终实现该轴承—转子系统的滑动轴承刚度、阻尼系数以及转子偏心量的在线求解;其特征在于,步骤二所述的采用有限元方法建立轴承—转子系统模型,首先将转子划分为若干个单元,各单元彼此在节点处联接,并依次编号,沿轴线把转子质量及转动惯量集总到若干节点上,集总质量的节点选择在圆盘中心,轴颈中心以及轴截面突变处,当节点间的弹性轴段为等截面轴时,质量、直径转动惯量及极转动惯量集总如下:<maths num="0001" id="cmaths0001"><math><![CDATA[<mrow><msub><mi>M</mi><mi>i</mi></msub><mo>=</mo><msubsup><mi>M</mi><mi>i</mi><mi>d</mi></msubsup><mo>+</mo><mfrac><mn>1</mn><mn>2</mn></mfrac><msub><mrow><mo>(</mo><mi>&mu;</mi><mi>l</mi><mo>)</mo></mrow><mrow><mi>i</mi><mo>-</mo><mn>1</mn></mrow></msub><mo>+</mo><mfrac><mn>1</mn><mn>2</mn></mfrac><msub><mrow><mo>(</mo><mi>&mu;</mi><mi>l</mi><mo>)</mo></mrow><mi>i</mi></msub></mrow>]]></math><img file="FDA0000840701120000011.GIF" wi="604" he="133" /></maths><maths num="0002" id="cmaths0002"><math><![CDATA[<mrow><msub><mi>J</mi><mrow><mi>p</mi><mi>i</mi></mrow></msub><mo>=</mo><msup><msub><mi>J</mi><mrow><mi>p</mi><mi>i</mi></mrow></msub><mi>d</mi></msup><mo>+</mo><mfrac><mn>1</mn><mn>2</mn></mfrac><msub><mrow><mo>(</mo><msub><mi>J</mi><mi>p</mi></msub><mi>l</mi><mo>)</mo></mrow><mrow><mi>i</mi><mo>-</mo><mn>1</mn></mrow></msub><mo>+</mo><mfrac><mn>1</mn><mn>2</mn></mfrac><msub><mrow><mo>(</mo><msub><mi>J</mi><mi>p</mi></msub><mi>l</mi><mo>)</mo></mrow><mi>i</mi></msub></mrow>]]></math><img file="FDA0000840701120000012.GIF" wi="674" he="138" /></maths><maths num="0003" id="cmaths0003"><math><![CDATA[<mrow><msub><mi>J</mi><mrow><mi>d</mi><mi>i</mi></mrow></msub><mo>=</mo><msubsup><mi>J</mi><mrow><mi>d</mi><mi>i</mi></mrow><mi>d</mi></msubsup><mo>+</mo><mfrac><mn>1</mn><mn>2</mn></mfrac><msub><mrow><mo>(</mo><msub><mi>J</mi><mi>d</mi></msub><mi>l</mi><mo>)</mo></mrow><mrow><mi>i</mi><mo>-</mo><mn>1</mn></mrow></msub><mo>+</mo><mfrac><mn>1</mn><mn>2</mn></mfrac><msub><mrow><mo>(</mo><msub><mi>J</mi><mi>d</mi></msub><mi>l</mi><mo>)</mo></mrow><mi>i</mi></msub></mrow>]]></math><img file="FDA0000840701120000021.GIF" wi="610" he="131" /></maths>式中:M<sub>i</sub>、J<sub>pi</sub>、J<sub>di</sub>分别为集总到节点i处质量、极转动惯量及直径转动惯量;M<sub>i</sub><sup>d</sup>、J<sub>pi</sub><sup>d</sup>、J<sub>di</sub><sup>d</sup>分别为节点i处圆盘质量、极转动惯量及直径转动惯量;μ、J<sub>p</sub>、J<sub>d</sub>分别为单位长度轴段的质量、极转动惯量及直径转动惯量;l——轴段长度;对于轴段单元,将该单元的两端的节点的位移作为其广义坐标:{u<sub>1s</sub>}={x<sub>A</sub> q<sub>yA</sub> x<sub>B</sub> q<sub>yB</sub>}<sup>T</sup>{u<sub>2s</sub>}={y<sub>A</sub> ‑q<sub>xA</sub> y<sub>B</sub> ‑q<sub>xB</sub>}<sup>T</sup>若轴段单元的单位长度质量、直径转动惯量及极转动惯量分别为μ、J<sub>d</sub>及J<sub>p</sub>,通过求得该单元的动能及Lagrange方程得到该弹性轴段的运动方程:<maths num="0004" id="cmaths0004"><math><![CDATA[<mrow><mo>&lsqb;</mo><msub><mi>M</mi><mi>s</mi></msub><mo>&rsqb;</mo><mo>{</mo><msub><mover><mi>u</mi><mo>&CenterDot;&CenterDot;</mo></mover><mrow><mn>1</mn><mi>s</mi></mrow></msub><mo>}</mo><mo>+</mo><mi>&Omega;</mi><mo>&lsqb;</mo><msub><mi>J</mi><mi>s</mi></msub><mo>&rsqb;</mo><mo>{</mo><msub><mover><mi>u</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mrow><mn>2</mn><mi>s</mi></mrow></msub><mo>}</mo><mo>+</mo><mo>&lsqb;</mo><msub><mi>K</mi><mi>s</mi></msub><mo>&rsqb;</mo><mo>{</mo><msub><mi>u</mi><mrow><mn>1</mn><mi>s</mi></mrow></msub><mo>}</mo><mo>=</mo><mo>{</mo><msub><mi>Q</mi><mrow><mn>1</mn><mi>s</mi></mrow></msub><mo>}</mo></mrow>]]></math><img file="FDA0000840701120000022.GIF" wi="827" he="102" /></maths><maths num="0005" id="cmaths0005"><math><![CDATA[<mrow><mo>&lsqb;</mo><msub><mi>M</mi><mi>s</mi></msub><mo>&rsqb;</mo><mo>{</mo><msub><mover><mi>u</mi><mo>&CenterDot;&CenterDot;</mo></mover><mrow><mn>2</mn><mi>s</mi></mrow></msub><mo>}</mo><mo>-</mo><mi>&Omega;</mi><mo>&lsqb;</mo><msub><mi>J</mi><mi>s</mi></msub><mo>&rsqb;</mo><mo>{</mo><msub><mover><mi>u</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mrow><mn>1</mn><mi>s</mi></mrow></msub><mo>}</mo><mo>+</mo><mo>&lsqb;</mo><msub><mi>K</mi><mi>s</mi></msub><mo>&rsqb;</mo><mo>{</mo><msub><mi>u</mi><mrow><mn>2</mn><mi>s</mi></mrow></msub><mo>}</mo><mo>=</mo><mo>{</mo><msub><mi>Q</mi><mrow><mn>2</mn><mi>s</mi></mrow></msub><mo>}</mo></mrow>]]></math><img file="FDA0000840701120000023.GIF" wi="842" he="109" /></maths>式中:M<sub>s</sub>——质量矩阵;Ω[J<sub>s</sub>]——回转矩阵;K<sub>s</sub>——刚度矩阵;Q<sub>1s</sub>、Q<sub>2s</sub>——广义力向量;通过轴承处轴颈的相对位移和速度与相应的轴承刚度、阻尼系数矩阵相乘得到轴颈处的受力情况,具体过程是:若轴颈中心的编号为s(j),轴承中心及轴颈中心的坐标为(x<sub>b</sub>、y<sub>b</sub>)和(x<sub>s(j)</sub>、y<sub>s(j)</sub>),轴承座的运动方程为:<maths num="0006" id="cmaths0006"><math><![CDATA[<mrow><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><msub><mi>M</mi><mrow><mi>b</mi><mi>x</mi></mrow></msub></mtd><mtd><mn>0</mn></mtd></mtr><mtr><mtd><mn>0</mn></mtd><mtd><msub><mi>M</mi><mrow><mi>b</mi><mi>y</mi></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mfenced open = "{" close = "}"><mtable><mtr><mtd><msub><mover><mi>x</mi><mo>&CenterDot;&CenterDot;</mo></mover><mi>b</mi></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mover><mi>y</mi><mo>&CenterDot;&CenterDot;</mo></mover><mi>b</mi></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>+</mo><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><msub><mi>c</mi><mrow><mi>x</mi><mi>x</mi></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>c</mi><mrow><mi>x</mi><mi>y</mi></mrow></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mi>c</mi><mrow><mi>y</mi><mi>x</mi></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>c</mi><mrow><mi>y</mi><mi>y</mi></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mfenced open = "{" close = "}"><mtable><mtr><mtd><mrow><msub><mover><mi>x</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mi>b</mi></msub><mo>-</mo><msub><mover><mi>x</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mrow><mi>s</mi><mrow><mo>(</mo><mi>j</mi><mo>)</mo></mrow></mrow></msub></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><msub><mover><mi>y</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mi>b</mi></msub><mo>-</mo><msub><mover><mi>y</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mrow><mi>s</mi><mrow><mo>(</mo><mi>j</mi><mo>)</mo></mrow></mrow></msub></mrow></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>+</mo><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><msub><mi>k</mi><mrow><mi>x</mi><mi>x</mi></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>k</mi><mrow><mi>x</mi><mi>y</mi></mrow></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mi>k</mi><mrow><mi>y</mi><mi>x</mi></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>k</mi><mrow><mi>y</mi><mi>y</mi></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mfenced open = "{" close = "}"><mtable><mtr><mtd><mrow><msub><mi>x</mi><mi>b</mi></msub><mo>-</mo><msub><mi>x</mi><mrow><mi>s</mi><mrow><mo>(</mo><mi>j</mi><mo>)</mo></mrow></mrow></msub></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><msub><mi>y</mi><mi>b</mi></msub><mo>-</mo><msub><mi>y</mi><mrow><mi>s</mi><mrow><mo>(</mo><mi>j</mi><mo>)</mo></mrow></mrow></msub></mrow></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>+</mo></mrow>]]></math><img file="FDA0000840701120000031.GIF" wi="1387" he="159" /></maths><maths num="0007" id="cmaths0007"><math><![CDATA[<mrow><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><msub><mi>c</mi><mrow><mi>b</mi><mi>x</mi><mi>x</mi></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>c</mi><mrow><mi>b</mi><mi>x</mi><mi>y</mi></mrow></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mi>c</mi><mrow><mi>b</mi><mi>y</mi><mi>x</mi></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>c</mi><mrow><mi>b</mi><mi>y</mi><mi>y</mi></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mfenced open = "{" close = "}"><mtable><mtr><mtd><msub><mover><mi>x</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mi>b</mi></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mover><mi>y</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mi>b</mi></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>+</mo><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><msub><mi>k</mi><mrow><mi>b</mi><mi>x</mi><mi>x</mi></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>k</mi><mrow><mi>b</mi><mi>x</mi><mi>y</mi></mrow></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mi>k</mi><mrow><mi>b</mi><mi>y</mi><mi>x</mi></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>k</mi><mrow><mi>b</mi><mi>y</mi><mi>y</mi></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mfenced open = "{" close = "}"><mtable><mtr><mtd><msub><mi>x</mi><mi>b</mi></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mi>y</mi><mi>b</mi></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>=</mo><mfenced open = "{" close = "}"><mtable><mtr><mtd><msubsup><mi>Q</mi><mrow><mn>1</mn><mi>d</mi></mrow><mi>b</mi></msubsup></mtd></mtr><mtr><mtd><msubsup><mi>Q</mi><mrow><mn>2</mn><mi>d</mi></mrow><mi>b</mi></msubsup></mtd></mtr></mtable></mfenced></mrow>]]></math><img file="FDA0000840701120000032.GIF" wi="904" he="167" /></maths>假设基础刚性较好,即x<sub>b</sub>=y<sub>b</sub>=0,则油膜作用于轴颈节点处的广义力是:<maths num="0008" id="cmaths0008"><math><![CDATA[<mrow><mfenced open = "{" close = "}"><mtable><mtr><mtd><msubsup><mi>Q</mi><mrow><mn>1</mn><mi>d</mi></mrow><mi>b</mi></msubsup></mtd></mtr><mtr><mtd><msubsup><mi>Q</mi><mrow><mn>2</mn><mi>d</mi></mrow><mi>b</mi></msubsup></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>=</mo><mo>-</mo><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><msub><mi>c</mi><mrow><mi>x</mi><mi>x</mi></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>c</mi><mrow><mi>x</mi><mi>y</mi></mrow></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mi>c</mi><mrow><mi>y</mi><mi>x</mi></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>c</mi><mrow><mi>y</mi><mi>y</mi></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mfenced open = "{" close = "}"><mtable><mtr><mtd><msub><mover><mi>x</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mrow><mi>s</mi><mrow><mo>(</mo><mi>j</mi><mo>)</mo></mrow></mrow></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mover><mi>y</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mrow><mi>s</mi><mrow><mo>(</mo><mi>j</mi><mo>)</mo></mrow></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>-</mo><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><msub><mi>k</mi><mrow><mi>x</mi><mi>x</mi></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>k</mi><mrow><mi>x</mi><mi>y</mi></mrow></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mi>k</mi><mrow><mi>y</mi><mi>x</mi></mrow></msub></mtd><mtd><msub><mi>k</mi><mrow><mi>y</mi><mi>y</mi></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mfenced open = "{" close = "}"><mtable><mtr><mtd><msub><mover><mi>x</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mrow><mi>s</mi><mrow><mo>(</mo><mi>j</mi><mo>)</mo></mrow></mrow></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mover><mi>y</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mrow><mi>s</mi><mrow><mo>(</mo><mi>j</mi><mo>)</mo></mrow></mrow></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced></mrow>]]></math><img file="FDA0000840701120000033.GIF" wi="972" he="166" /></maths>将轴承—转子系统划分为N个节点N‑1个轴段组成的有限元模型,系统的位移向量为:{U<sub>1</sub>}=[x<sub>1</sub>,θ<sub>y1</sub>,x<sub>2</sub>,θ<sub>y2</sub>,…,x<sub>N</sub>,θ<sub>yN</sub>]<sup>T</sup>{U<sub>2</sub>}=[y<sub>1</sub>,‑θ<sub>x1</sub>,y<sub>2</sub>,‑θ<sub>x2</sub>,…,x<sub>N</sub>,‑θ<sub>xN</sub>]<sup>T</sup>综合以上各式,即综合刚性圆盘与轴段单元运动方程,并将滑动轴承的支撑广义力并入轴承—转子系统的刚度和阻尼矩阵相应元素中,得到该轴承—转子系统的运动方程:<maths num="0009" id="cmaths0009"><math><![CDATA[<mrow><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><msub><mi>M</mi><mn>1</mn></msub></mtd><mtd><mn>0</mn></mtd></mtr><mtr><mtd><mn>0</mn></mtd><mtd><msub><mi>M</mi><mn>1</mn></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mfenced open = "{" close = "}"><mtable><mtr><mtd><msub><mover><mi>U</mi><mo>&CenterDot;&CenterDot;</mo></mover><mn>1</mn></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mover><mi>U</mi><mo>&CenterDot;&CenterDot;</mo></mover><mn>2</mn></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>+</mo><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><msub><mi>c</mi><mn>11</mn></msub></mtd><mtd><mrow><msub><mi>c</mi><mn>12</mn></msub><mo>+</mo><mi>&Omega;</mi><mo>&lsqb;</mo><msub><mi>J</mi><mn>1</mn></msub><mo>&rsqb;</mo></mrow></mtd></mtr><mtr><mtd><mrow><msub><mi>c</mi><mn>21</mn></msub><mo>+</mo><mi>&Omega;</mi><mo>&lsqb;</mo><msub><mi>J</mi><mn>1</mn></msub><mo>&rsqb;</mo></mrow></mtd><mtd><msub><mi>c</mi><mn>22</mn></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mfenced open = "{" close = "}"><mtable><mtr><mtd><msub><mover><mi>U</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mn>1</mn></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mover><mi>U</mi><mo>&CenterDot;</mo></mover><mn>2</mn></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>+</mo><mfenced open = "[" close = "]"><mtable><mtr><mtd><mrow><msub><mi>k</mi><mn>11</mn></msub><mo>+</mo><msub><mi>K</mi><mn>1</mn></msub></mrow></mtd><mtd><msub><mi>k</mi><mn>12</mn></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mi>k</mi><mn>21</mn></msub></mtd><mtd><mrow><msub><mi>k</mi><mn>22</mn></msub><mo>+</mo><msub><mi>K</mi><mn>1</mn></msub></mrow></mtd></mtr></mtable></mfenced><mfenced open = "{" close = "}"><mtable><mtr><mtd><msub><mi>U</mi><mn>1</mn></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mi>U</mi><mn>2</mn></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced><mo>=</mo><mfenced open = "{" close = "}"><mtable><mtr><mtd><msub><mi>Q</mi><mn>1</mn></msub></mtd></mtr><mtr><mtd><msub><mi>Q</mi><mn>2</mn></msub></mtd></mtr></mtable></mfenced></mrow>]]></math><img file="FDA0000840701120000034.GIF" wi="1704" he="168" /></maths>其中,Q<sub>1</sub>,Q<sub>2</sub>不包含支承轴承反力,设第j个轴承为油膜轴承j=1,2,…,L,则在2N×2N阶的矩阵[c<sub>11</sub>]、[c<sub>12</sub>]、[c<sub>21</sub>]、[c<sub>22</sub>]、[k<sub>11</sub>]、[k<sub>12</sub>]、[k<sub>21</sub>]和[k<sub>22</sub>]中,除2s(j)‑1行及2s(j)‑1列中元素c<sub>xx</sub>、c<sub>xy</sub>、c<sub>yx</sub>、c<sub>yy</sub>、k<sub>xx</sub>、k<sub>xy</sub>、k<sub>yx</sub>和k<sub>yy</sub>外,其余元素都是零。
地址 710048 陕西省西安市咸宁路28号